آموزش بیمار – مادران باردار


null
.

بعضی از خانم ها معتقدند که با هر حاملگی تعدادی از دندان هایشان را از دست می دهند زیرا جنین کلسیم مورد نیاز خود را از دندان های مادر تأمین می کند. این عقیده اعتبار علمی ندارد و تحقیقات نشان داده است که حاملگی به طور مستقیم در ایجاد پوسیدگی دندانهای مادر مؤثر نیست و مهمترین عوامل ایجاد پوسیدگی در این دوران به شرح زیر می باشد:

 

  1. مهمترین عامل، عدم رعایت بهداشت دهان است، تعدادی از خانم های باردار به علت عارضة تهوع در این دوران قادر به مسواک زدن نمی باشند.
  2. استفراغ های مکرر در این دوران، باعث می شود که سطح دندان به طور متناوب در معرض اسید معده قرار گیرد و سرعت سایش مینای سطح دندان افزایش می یابد.
  3. در دوران بارداری تمایل افراد به مصرف مواد ترش یا شیرین افزایش پیدا می کند. استفاده مکرر از مواد ترش به دلیل اسید موجود در آن می تواند باعث سایش مینای سطح دندان شود و مصرف شرینی زیاد، سوخت مورد نیاز باکتری ها را تامین می کند و روند ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه را سریع تر می نماید.
  4. در اواخر دوران بارداری با توجه کاهش حجم معده، دفعات مصرف مواد غذایی افزایش می یابد. با افزایش وعده های غذایی، مواد مورد نیاز باکتری ها به طور دائم در اختیار آنها قرار می گیرد و روند پوسیدگی تسریع می یابد.

در سه ماهه اول بارداری ، مادر دچار کسالتهایی چون تهوع، استفراغ صبحگاهی و بی میلی به غذاست . بنابراین بهتر است درمانهای دندانپزشکی طولانی مدت در این دوره انجام نشود . سه ماهه دوم دوره بارداری (بین هفته ۱۴م تا ۲۸م) بهترین زمان جهت انجام درمانهای دندانپزشکی است چون بافتهای مختلف بدن جنین تشکیل شده اند و حالت کسالت و تهوع ابتدای حاملگی نیز تا حدودی برطرف شده است.

 

همچنین خانم های باردار در سه ماهه دوم راحتتر می توانند روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرند. در این دوره می توان درمانهای دندانی لازم را انجام داد. استفاده از بی حس کننده موضعی مانعی ندارد . همچنین در صورت لزوم ، دندانپزشک ممکن است بعد از درمان ، آنتی بیوتیک یا مسکن تجویز کند ، که استفاده از آنها بلامانع است . در سه ماهه سوم بارداری خانم حامله به دلیل افزایش وزن جنین نمی تواند مدت زیادی ، در حالت خوابیده به پشت روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد . بنابراین بهتر است فقط درمانهای کوتاه مدت و اورژانسی در این دوره انجام شود. همچنین در مراجعات دندانپزشکی این دوره نکات لازم در مورد چگونگی رویش دندانهای نوزاد ، مراقبتها در منزل و زمان مراجعه جهت معاینه دندانپزشکی نوزاد توصیه خواهد شد . خانمهای حامله باید توجه داشته باشند که درمانهای اورژانس دندانپزشکی در هر دوره و زمانی از حاملگی می تواند انجام شود. بنابراین به هیچ وجه نباید برای تسکین درد دندان خود به مدت طولانی از مسکن ها استفاده کنند ، همچنین باید توجه داشته باشند که مصرف خودسرانه هر دارویی ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشد. در مواردیکه پزشک یا دندانپزشک معالج با اطلاع از حاملگی بیمار دارویی را تجویز می کنند مصرف آن دارو بلامانع و حتی ضروری است و اجتناب از مصرف آن ممکن است برای بیمار و جنین زیان داشته باشد.

مقدمه

بعضی از خانم ها معتقدند که با هر حاملگی تعدادی از دندان هایشان را از دست می دهند زیرا جنین کلسیم مورد نیاز خود را از دندان های مادر تأمین می کند. این عقیده اعتبار علمی ندارد و تحقیقات نشان داده است که حاملگی به طور مستقیم در ایجاد پوسیدگی دندانهای مادر مؤثر نیست و مهمترین عوامل ایجاد پوسیدگی در این دوران به شرح زیر می باشد:

 

  1. مهمترین عامل، عدم رعایت بهداشت دهان است، تعدادی از خانم های باردار به علت عارضة تهوع در این دوران قادر به مسواک زدن نمی باشند.
  2. استفراغ های مکرر در این دوران، باعث می شود که سطح دندان به طور متناوب در معرض اسید معده قرار گیرد و سرعت سایش مینای سطح دندان افزایش می یابد.
  3. در دوران بارداری تمایل افراد به مصرف مواد ترش یا شیرین افزایش پیدا می کند. استفاده مکرر از مواد ترش به دلیل اسید موجود در آن می تواند باعث سایش مینای سطح دندان شود و مصرف شرینی زیاد، سوخت مورد نیاز باکتری ها را تامین می کند و روند ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه را سریع تر می نماید.
  4. در اواخر دوران بارداری با توجه کاهش حجم معده، دفعات مصرف مواد غذایی افزایش می یابد. با افزایش وعده های غذایی، مواد مورد نیاز باکتری ها به طور دائم در اختیار آنها قرار می گیرد و روند پوسیدگی تسریع می یابد.
بهترین زمان مراجعه برای درمان

در سه ماهه اول بارداری ، مادر دچار کسالتهایی چون تهوع، استفراغ صبحگاهی و بی میلی به غذاست . بنابراین بهتر است درمانهای دندانپزشکی طولانی مدت در این دوره انجام نشود . سه ماهه دوم دوره بارداری (بین هفته ۱۴م تا ۲۸م) بهترین زمان جهت انجام درمانهای دندانپزشکی است چون بافتهای مختلف بدن جنین تشکیل شده اند و حالت کسالت و تهوع ابتدای حاملگی نیز تا حدودی برطرف شده است.

 

همچنین خانم های باردار در سه ماهه دوم راحتتر می توانند روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرند. در این دوره می توان درمانهای دندانی لازم را انجام داد. استفاده از بی حس کننده موضعی مانعی ندارد . همچنین در صورت لزوم ، دندانپزشک ممکن است بعد از درمان ، آنتی بیوتیک یا مسکن تجویز کند ، که استفاده از آنها بلامانع است . در سه ماهه سوم بارداری خانم حامله به دلیل افزایش وزن جنین نمی تواند مدت زیادی ، در حالت خوابیده به پشت روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد . بنابراین بهتر است فقط درمانهای کوتاه مدت و اورژانسی در این دوره انجام شود. همچنین در مراجعات دندانپزشکی این دوره نکات لازم در مورد چگونگی رویش دندانهای نوزاد ، مراقبتها در منزل و زمان مراجعه جهت معاینه دندانپزشکی نوزاد توصیه خواهد شد . خانمهای حامله باید توجه داشته باشند که درمانهای اورژانس دندانپزشکی در هر دوره و زمانی از حاملگی می تواند انجام شود. بنابراین به هیچ وجه نباید برای تسکین درد دندان خود به مدت طولانی از مسکن ها استفاده کنند ، همچنین باید توجه داشته باشند که مصرف خودسرانه هر دارویی ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشد. در مواردیکه پزشک یا دندانپزشک معالج با اطلاع از حاملگی بیمار دارویی را تجویز می کنند مصرف آن دارو بلامانع و حتی ضروری است و اجتناب از مصرف آن ممکن است برای بیمار و جنین زیان داشته باشد.


null
.
در اوایل قرن گذشته مراقبت از دهان و دندان صرفا به رفع درد دندانی اطلاق می شد و درمان هم عمدتا کشیدن دندان بود . در دنیای مدرن امروز این تعریف و مراقبت تا حد بسیار زیادی تغییر کرده است، به طوریکه تحقیقات ۴۰ سال اخیر مفهوم جدیدی به نام پیشگیری و سلامت دهان و دندان را وارد حرفه دندانپزشکی نموده است.
پیشگیری نیازمند آگاهی و اطلاعات کافی در زمان مناسب می باشد و پیشگیری از بیماریهای دهان ، دندان و ساختمانهای حمایت کننده آن مثل استخوانها و لثه ها تاثیر عمده ای در زندگی روزانه ما داشته و سلامت کلی بدن ما را می تواند تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی بیماریها و تغییرات طبیعی بدن نیز اثرات متقابلی بر روی اجزاء تشکیل دهنده بافت دهان و دندان دارد . در حاملگی به عنوان یک رخداد فیزیولوژیک ، تغییراتی در نیازهای بافت های متفاوت ایجاد می شود . تغییرات هورمونی باعث تغییر قوام بافتی و تغییر ذخایر معدنی بدن مثل کلسیم می شود . آگاهی و شناخت این تغییرات در زمان مناسب ، یعنی قبل از تصمیم به بارداری ، امکان بکارگیری این دانش را فراهم نموده و می تواند در حفظ سلامت کلی بدن و همچنین تامین نیازهای جنین و سلامت وی تاثیر به سزایی داشته باشد.
بهتر است هر خانمی قبل از اقدام به بارداری، توسط دندانپزشک جهت بررسی سلامت دندان ها و لثه مورد معاینه قرار گیرد. در این دوره از دندان ها رادیوگرفی تهیه می شود و اگر هر مشکلی در سلامت دندان ها وجود داشته باشد به راحتی قابل برطرف شدن است. سلامت لثه ها و بافت های نگهدارنده دندان نیز مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین بیمار از بروز مشکلات احتمالی در دوران بارداری مطلع می گردد و روش های پیشگیری به بیمار آموزش داده می شود.
معاینه دهان و دندان ، تجویز رادیوگرافی های لازم ، اقدامات پیشگیری کننده مثل آموزش بهداشت دهان و دندان ، جرمگیری ، ترمیم دندانهای پوسیده ، خارج کردن ریشه دندانهای دارای عفونت قبلی ، درمان ریشه ، جراحی، تقویت دندانهای ضعیف شده مثل نیاز به روکش دندان در این مرحله انجام می شود تا طی دوران بارداری مشکلات دندانی به حداقل برسد.
مقدمه
در اوایل قرن گذشته مراقبت از دهان و دندان صرفا به رفع درد دندانی اطلاق می شد و درمان هم عمدتا کشیدن دندان بود . در دنیای مدرن امروز این تعریف و مراقبت تا حد بسیار زیادی تغییر کرده است، به طوریکه تحقیقات ۴۰ سال اخیر مفهوم جدیدی به نام پیشگیری و سلامت دهان و دندان را وارد حرفه دندانپزشکی نموده است.
پیشگیری نیازمند آگاهی و اطلاعات کافی در زمان مناسب می باشد و پیشگیری از بیماریهای دهان ، دندان و ساختمانهای حمایت کننده آن مثل استخوانها و لثه ها تاثیر عمده ای در زندگی روزانه ما داشته و سلامت کلی بدن ما را می تواند تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی بیماریها و تغییرات طبیعی بدن نیز اثرات متقابلی بر روی اجزاء تشکیل دهنده بافت دهان و دندان دارد . در حاملگی به عنوان یک رخداد فیزیولوژیک ، تغییراتی در نیازهای بافت های متفاوت ایجاد می شود . تغییرات هورمونی باعث تغییر قوام بافتی و تغییر ذخایر معدنی بدن مثل کلسیم می شود . آگاهی و شناخت این تغییرات در زمان مناسب ، یعنی قبل از تصمیم به بارداری ، امکان بکارگیری این دانش را فراهم نموده و می تواند در حفظ سلامت کلی بدن و همچنین تامین نیازهای جنین و سلامت وی تاثیر به سزایی داشته باشد.
ویزیت و مشاوره با دندانپزشک
بهتر است هر خانمی قبل از اقدام به بارداری، توسط دندانپزشک جهت بررسی سلامت دندان ها و لثه مورد معاینه قرار گیرد. در این دوره از دندان ها رادیوگرفی تهیه می شود و اگر هر مشکلی در سلامت دندان ها وجود داشته باشد به راحتی قابل برطرف شدن است. سلامت لثه ها و بافت های نگهدارنده دندان نیز مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین بیمار از بروز مشکلات احتمالی در دوران بارداری مطلع می گردد و روش های پیشگیری به بیمار آموزش داده می شود.
انجام درمانهای مورد نیاز
معاینه دهان و دندان ، تجویز رادیوگرافی های لازم ، اقدامات پیشگیری کننده مثل آموزش بهداشت دهان و دندان ، جرمگیری ، ترمیم دندانهای پوسیده ، خارج کردن ریشه دندانهای دارای عفونت قبلی ، درمان ریشه ، جراحی، تقویت دندانهای ضعیف شده مثل نیاز به روکش دندان در این مرحله انجام می شود تا طی دوران بارداری مشکلات دندانی به حداقل برسد.

null
.

روش های کم هزینه ، ایمن و موثری برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان وجود دارد . پیشگیری از بیماری های دهان و دندان علاوه بر کمکی که به حفظ سلامت سایر اعضاء بدن می کند، در حفظ زیبایی و شادابی صورت تاثیر عمده ای دارد . آشنایی والدین و انتقال اطلاعات به فرزندانشان یکی از راه های کاهش مشکلات بیماری های دهان و دندان در آینده است تا بدینوسیله علاوه بر حفظ سلامت بدن ، از درمان های پیچیده و پر هزینه و عواقب ناشی از ارتباط متقابل دهان و دندان با بیماری های گوارشی ، قلبی ، روحی و روانی کاسته شود.

امروزه انواع نخ دندان های مومی و غیر مومی، فلورایددار و فاقد فلوراید وجود دارند. نخ دندان فلوراید دار ارجح بوده ، و در صورتیکه دارای دندان های به هم چسبیده هستید که نخ به آسانی از آنها عبور نمی کند از نخ دندان دارای موم استفاده نمائید تا حالت مومی آن در عبور نخ دندان، از بین دندان ها به شما کمک کند. در مواردی با توجه به نوع درمانهای دندانپزشکی انجام شده ممکن است نیاز به وسایل کمکی داشته باشید . در این مورد از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

مرحله اول

طول ۳۰ سانتیمتر از نخ دندان را جدا نموده و آنرا دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید. برای هدایت نخ دندان در بین دندان ها از حرکات انگشتان اشاره و شست در دست کمک بگیرید.

مرحله دوم

با راهنمایی انگشتان اشاره ، نخ را به آرامی در بین دو دندان قرار داده و با حرکت اره مانند سعی کنید آنرا از نقطه تماس دو دندان عبور دهید. این کار را با آرامش انجام دهید تا با حرکت کنترل نشده باعث صدمه به لثه نشوید.

مرحله سوم

نخ دندان را در دور دندان قرار دهید ، بطوریکه دندان را در برگرفته و شکل قوس C مانند به خود بگیرد. نخ را همزمان بر روی سطح دندان فشار داده و آنرا به آرامی به بالا و پائین حرکت دهید . در سمت لثه ، نخ باید به آرامی در زیر لثه قرار گیرد. با حرکت نخ بر روی دندان و تمیز شدن آن، صدای تمیزی حرکت نخ روی دندان احساس می شود . برای دندان مجاور نیز این حرکت را تکرار نمائید.

مرحله چهارم

قسمت تمیزی از نخ دندان را آزاد نموده ، دندان دیگری را نخ بزنید. این فرایند را برای تمام دندانها بخصوص دندانهای عقب تکرار نمایید.

مرحله پنجم

پس از اتمام نخ زدن تمام دندانها ، دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

استفاده از فلاسر (نخ دندان آماده) :

مرحله اول

عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.

مرحله دوم

مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.

مرحله سوم

برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید.

مرحله چهارم

سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .

فیلم آموزشی مسواک زدن فک بالا :

مرحله پنجم

پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.

مرحله ششم

مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.

مرحله هفتم

الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.

مرحله هشتم

در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

مسواک زدن فک پایین :

فیلم آموزشی مسواک زدن از نمای نزدیکتر:

مسواک زدن سطوح داخی دندانها :

استفاده از مسواک برقی :

استفاده از مسواک بین دندانی :

اهمیت بهداشت دهان و دندان

روش های کم هزینه ، ایمن و موثری برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان وجود دارد . پیشگیری از بیماری های دهان و دندان علاوه بر کمکی که به حفظ سلامت سایر اعضاء بدن می کند، در حفظ زیبایی و شادابی صورت تاثیر عمده ای دارد . آشنایی والدین و انتقال اطلاعات به فرزندانشان یکی از راه های کاهش مشکلات بیماری های دهان و دندان در آینده است تا بدینوسیله علاوه بر حفظ سلامت بدن ، از درمان های پیچیده و پر هزینه و عواقب ناشی از ارتباط متقابل دهان و دندان با بیماری های گوارشی ، قلبی ، روحی و روانی کاسته شود.

نخ زدن دندان

امروزه انواع نخ دندان های مومی و غیر مومی، فلورایددار و فاقد فلوراید وجود دارند. نخ دندان فلوراید دار ارجح بوده ، و در صورتیکه دارای دندان های به هم چسبیده هستید که نخ به آسانی از آنها عبور نمی کند از نخ دندان دارای موم استفاده نمائید تا حالت مومی آن در عبور نخ دندان، از بین دندان ها به شما کمک کند. در مواردی با توجه به نوع درمانهای دندانپزشکی انجام شده ممکن است نیاز به وسایل کمکی داشته باشید . در این مورد از دندانپزشکتان راهنمایی بخواهید.

مرحله اول

طول ۳۰ سانتیمتر از نخ دندان را جدا نموده و آنرا دور انگشتان میانی هر دو دست بپیچانید. برای هدایت نخ دندان در بین دندان ها از حرکات انگشتان اشاره و شست در دست کمک بگیرید.

مرحله دوم

با راهنمایی انگشتان اشاره ، نخ را به آرامی در بین دو دندان قرار داده و با حرکت اره مانند سعی کنید آنرا از نقطه تماس دو دندان عبور دهید. این کار را با آرامش انجام دهید تا با حرکت کنترل نشده باعث صدمه به لثه نشوید.

مرحله سوم

نخ دندان را در دور دندان قرار دهید ، بطوریکه دندان را در برگرفته و شکل قوس C مانند به خود بگیرد. نخ را همزمان بر روی سطح دندان فشار داده و آنرا به آرامی به بالا و پائین حرکت دهید . در سمت لثه ، نخ باید به آرامی در زیر لثه قرار گیرد. با حرکت نخ بر روی دندان و تمیز شدن آن، صدای تمیزی حرکت نخ روی دندان احساس می شود . برای دندان مجاور نیز این حرکت را تکرار نمائید.

مرحله چهارم

قسمت تمیزی از نخ دندان را آزاد نموده ، دندان دیگری را نخ بزنید. این فرایند را برای تمام دندانها بخصوص دندانهای عقب تکرار نمایید.

مرحله پنجم

پس از اتمام نخ زدن تمام دندانها ، دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

استفاده از فلاسر (نخ دندان آماده) :

مسواک زدن دندان

مرحله اول

عمده مسائلی که در ارتباط با طرح مسواک و اثر آن در کاهش میزان پوسیدگی مطرح می شود تبلیغات است و فقط روش صحیح مسواک زدن است که باعث تمیزی دندان ها و لثه می شود. در صورتیکه وضعیت دندان ها و لثه هایتان طبیعی است نوع مسواک شما باید نرم با اندازه متوسط باشد . در صورت وجود هر نوع مشکلی لازم است در مورد نوع مسواک با دندانپزشکتان مشورت کنید. بعد از نخ زدن دندان ، ابتدا مسواک را کمی مرطوب نموده، مقدار کمی خمیر دندان برروی آن قرار دهید. لازم است خمیر دندان در الیاف مسواک فرو رفته باشد. بهتر است از خمیر دندان دارای فلوراید استفاده گردد.

مرحله دوم

مسواک با زاویه ۴۵ درجه بر روی سطح خارجی دندان قرار می گیرد و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه سطح دندان مسواک زده می شود. این عمل برای سطح خارجی تمام دندانها ادامه پیدا می کند.

مرحله سوم

برای اطمینان از تمیز شدن تمام نواحی می توانید با حرکات لغزشی مسواک و چرخاندن آن به سمت سطح جونده دندان ها، از تمیز شدن حاشیه لثه و بین دندان ها اطمینان حاصل نمائید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار نمائید.

مرحله چهارم

سطح پشتی دندان های آسیاب کوچک و بزرگ در این مرحله تمیز می شوند . بدین منظور مسواک را با زاویه ۴۵ درجه در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی با دامنه کوتاه سعی کنید الیاف آن را به آرامی وارد حاشیه لثه کنید تا نواحی زیر لثه نیز تمیز گردد. برای تمیز شدن کامل نیاز به حرکت ۸-۷ مرتبه مسواک در ناحیه مربوطه می باشد .

فیلم آموزشی مسواک زدن فک بالا :

مرحله پنجم

پشت دندان های جلو در فک بالا و فک پائین در این مرحله مسواک زده می شود. بدین منظور مسواک را در سطح پشتی دندان ها قرار داده و با حرکت لغزشی آن را تمیز نموده و در انتها مسواک را در فک بالا به سمت پائین و در فک پائین به سمت بالا بکشید.

مرحله ششم

مسواک را با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه بر روی سطح جونده دندان ها حرکت دهید ، اینکار را از آخرین دندان یک سمت در هر فک شروع نموده و تا آخرین دندان سمت مقابل ادامه دهید.

مرحله هفتم

الياف مسواک یا پشت مسواک را به آرامی بر روی زبان بکشید تا مواد غذایی باقیمانده از سطح زبان پاک شوند. بدینوسیله می توان از بوی بد دهان پیشگیری نمود.

مرحله هشتم

در انتها دهان خود را با آب شستشو داده و برای بررسی تمیز شدن دندان ها لبخند زده و آنها را از نظر تمیزی کنترل نمائید.

مسواک زدن فک پایین :

فیلم آموزشی مسواک زدن از نمای نزدیکتر:

مسواک زدن سطوح داخی دندانها :

استفاده از مسواک برقی :

استفاده از مسواک بین دندانی :


null
.
مراقبت از دندان ها و لثه در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می کند. بعضی از خانم ها به علت احساس تهوع قادر به استفاده از مسواک نیستند. به این افراد توصیه می شود از مسواک های مخصوص کودکان با سر خیلی کوچک استفاده کنند. یا حتی اگر این مورد نیز برایشان قابل تحمل نیست
حتما پس از مصرف هر وعده ی غذایی دهان خود را با آب شستشو دهند و نیز مقداری آب بیاشامند. در عین حال باید توجه خانم های باردار را به نقاطی از لثه که دارای التهاب و خونریزی می باشد، جلب نمود. بسیار دیده شده که بیماران با مشاهده ی خونریزی از لثه، از مسواک زدن خودداری می کنند. در این گونه موارد، آنها باید بدانند که علیرغم وجود خونریزی، ناحیه مربوطه را مسواک بزنند و سپس آن ناحیه را با انگشت ماساژ دهند. برای این کار می توان از یک پارچه نازک تمیز که به دور انگشت پیچیده شده نیز استفاده نمود.

ژنژویت حاملگی چیست؟

در طی دوران بارداری به علت بالا رفتن سطح بعضی از هورمن ها( خصوصا افزایش میزان پروژسترون) واکنش لثه ها به پلاک دندانی افزایش یافته و امکان ایجاد التهاب لثه یا ژنژویت زیاد می شود که به آن ژنژویت حاملگی می گویند. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و برداشتن پلاک دندانی و تمیز کردن مرتب دندان ها در دوران حاملگی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در صورتی که خانم باردار علی رغم رعایت بهداشت دهان ، در دوران حاملگی دچار التهاب و خونریزی لثه شد، باید به دندانپزشک مراجعه کند.

توموهای حاملگی

تغییرات هورمونی در دوران بارداری گاهی اوقات سبب تغییر حجم لثه میشود. در پاره ای از موارد لثه بین یک یا دو دندان تغییر حجم داده و جویدن را دچار اشکال میسازد. به این بافت التهابی تغییر حجم یافته تومور حاملگی اطلاق میشود. این حالت معمولا با حذف عوامل محرک موضعی از بین می رود. اما گاهی لازم است که توسط عمل جراحی سلامت را به نسج لثه برگرداند. حالت یاد شده معمولا زمانی ایجاد میشود که از ابتدا کنترل دقیقی بر روی برداشتن پلاک دندانی صورت نگرفته باشد.

لازم است خانم های باردار یکبار در ۳ ماهه اول بارداری ، بار دوم در ۳ ماهه میانی و بار سوم در سه ماهه آخر بارداری برای مشاوره و معاینه به دندانپزشک مراجعه نمایند. در هنگام مراجعه ، دندانپزشک را از وضعیت حاملگی خود مطلع نموده و از وی بخواهند اقدامات مورد نیاز را برایشان شرح دهد. هر چقدر که مادر در مورد سلامت دندانی خود بیشتر بداند ، توانایی بهتری در مراقبت از سلامتی خود پیدا می کند.
تکامل دندان های شیری جنین در طی ماه سوم دوران بارداری آغاز می شود. بنابراین تامین مواد مورد نیاز کافی از قبیل مواد معدنی مثل کلسیم و فسفر، پروتئین ها و ویتامین ها اهمیت زیادی در تشکیل صحیح بافت های دهان و دندان دارد . مادر باردار ، باید در حد توان تغذیه سالمی داشته باشد و به نحو احسن از خود مراقبت نماید. باید به میزان کافی از لبنیات ، سبزیجات و مرکبات تازه استفاده کند. در این خصوص لازم است با مشاوره تغذیه مشورت صورت گیرد.
باید توجه داشت که مصرف برخی داروها باعث ایجاد نواقصی در شکل گیری و تکامل بافت های دهان و دندان جنین می شود . مثال بارز آن اثر داروهای ضد آکنه در ایجاد شکاف لب و کام و همینطور مصرف آنتی بیوتیک های خاص در ایجاد نقائص مربوط به مینای دندان می باشد. در این زمینه لازم است از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کرده و در صورت نیاز به مصرف دارو حتما با متخصص مربوطه مشاوره شود.
مقدمه
اورژانس های دندانپزشکی در دوران حاملگی به مواردی اطلاق می شود که در آن درد ، ناراحتی ، عفونت و بیماری پیش رونده وجود دارد که عدم مداخله درمانی در آن باعث آسیب جسمی به مادر ، جنین یا هر دو می شود ، در موارد بروز اورژانس ها معمولا با رعایت جوانب احتیاط ، امکان درمانهای خاص دندانپزشکی در دوره بارداری وجود دارد ، بسته به مدت زمان حاملگی ، شرایط متفاوت خواهد بود.
مجوز درمان
در این دوره ، دندانپزشک برای آگاهی از وضعیت مادر نیازمند نامه مشاوره تخصصی از پزشک متخصص زنان و زایمان می باشد تا هم دندانپزشک از وضعیت موجود مادر آگاه شود و هم اقدامات احتیاطی مورد نیاز به کار گرفته شود. بنابراین در این موارد اخذ مجوز درمانی از متخصص زنان و زایمان ضروری و قدم نخست می باشد.
مراجعه به دندانپزشک
در صورت بروز هر نوع مورد اورژانسی مثل دندان درد ، خونریزی مکرر لثه ، آبسه و عفونت دندانی در هنگام بارداری لازم است در مرحله اول خونسردی خود را حفظ کنید و مطمئن باشید دندانپزشک کمک های لازم را به شما ارائه خواهد داد. البته ممکن است محدودیتهایی در ۳ ماهه اول و ۳ ماهه آخر بارداری وجود داشته باشد که در این خصوص دندانپزشک راهنمایی های لازم را به شما خواهد داد و مورد اورژانسی را برطرف خواهد نمود. لازم به یادآوری است که مادر باردار در صورت بروز موارد اورژانسی و نیاز به درمان فوری نباید نگران باشد. چرا که در صورت عدم درمان ممکن است شرایط پیچیده تر و صدمات زیادتری به مادر و جنین وارد شود.
احتیاط ها :

ا) از مصرف دارو به طور خودسرانه اجتناب نمائید .

۲) در صورت نیاز به تهیه رادیوگرافی ، به مرکز مزبور ، باردار بودن خود را اطلاع دهید .

۳) امکان تهیه رادیوگرافی با پوشاندن جنین و محافظ های سربی امکان پذیر است، از مرکز درمانی مربوطه بخواهید تا از این پوششها استفاده نمایند .

۴) به توصیه های دندانپزشک در صورت نیاز به مراجعات بعدی توجه نمائید .

۵) برای رفع نگرانی با دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان سوالات خود را مطرح نمائید .

۶) به توصیه ها و تذکرات افراد فاقد دانش توجه نکنید.

مراقبت از دندان لثه
مراقبت از دندان ها و لثه در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می کند. بعضی از خانم ها به علت احساس تهوع قادر به استفاده از مسواک نیستند. به این افراد توصیه می شود از مسواک های مخصوص کودکان با سر خیلی کوچک استفاده کنند. یا حتی اگر این مورد نیز برایشان قابل تحمل نیست
حتما پس از مصرف هر وعده ی غذایی دهان خود را با آب شستشو دهند و نیز مقداری آب بیاشامند. در عین حال باید توجه خانم های باردار را به نقاطی از لثه که دارای التهاب و خونریزی می باشد، جلب نمود. بسیار دیده شده که بیماران با مشاهده ی خونریزی از لثه، از مسواک زدن خودداری می کنند. در این گونه موارد، آنها باید بدانند که علیرغم وجود خونریزی، ناحیه مربوطه را مسواک بزنند و سپس آن ناحیه را با انگشت ماساژ دهند. برای این کار می توان از یک پارچه نازک تمیز که به دور انگشت پیچیده شده نیز استفاده نمود.
بیماری لثه در حین بارداری

ژنژویت حاملگی چیست؟

در طی دوران بارداری به علت بالا رفتن سطح بعضی از هورمن ها( خصوصا افزایش میزان پروژسترون) واکنش لثه ها به پلاک دندانی افزایش یافته و امکان ایجاد التهاب لثه یا ژنژویت زیاد می شود که به آن ژنژویت حاملگی می گویند. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و برداشتن پلاک دندانی و تمیز کردن مرتب دندان ها در دوران حاملگی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در صورتی که خانم باردار علی رغم رعایت بهداشت دهان ، در دوران حاملگی دچار التهاب و خونریزی لثه شد، باید به دندانپزشک مراجعه کند.

توموهای حاملگی

تغییرات هورمونی در دوران بارداری گاهی اوقات سبب تغییر حجم لثه میشود. در پاره ای از موارد لثه بین یک یا دو دندان تغییر حجم داده و جویدن را دچار اشکال میسازد. به این بافت التهابی تغییر حجم یافته تومور حاملگی اطلاق میشود. این حالت معمولا با حذف عوامل محرک موضعی از بین می رود. اما گاهی لازم است که توسط عمل جراحی سلامت را به نسج لثه برگرداند. حالت یاد شده معمولا زمانی ایجاد میشود که از ابتدا کنترل دقیقی بر روی برداشتن پلاک دندانی صورت نگرفته باشد.

معاینات دوره ای
لازم است خانم های باردار یکبار در ۳ ماهه اول بارداری ، بار دوم در ۳ ماهه میانی و بار سوم در سه ماهه آخر بارداری برای مشاوره و معاینه به دندانپزشک مراجعه نمایند. در هنگام مراجعه ، دندانپزشک را از وضعیت حاملگی خود مطلع نموده و از وی بخواهند اقدامات مورد نیاز را برایشان شرح دهد. هر چقدر که مادر در مورد سلامت دندانی خود بیشتر بداند ، توانایی بهتری در مراقبت از سلامتی خود پیدا می کند.
نکاتی درمورد جنین
تکامل دندان های شیری جنین در طی ماه سوم دوران بارداری آغاز می شود. بنابراین تامین مواد مورد نیاز کافی از قبیل مواد معدنی مثل کلسیم و فسفر، پروتئین ها و ویتامین ها اهمیت زیادی در تشکیل صحیح بافت های دهان و دندان دارد . مادر باردار ، باید در حد توان تغذیه سالمی داشته باشد و به نحو احسن از خود مراقبت نماید. باید به میزان کافی از لبنیات ، سبزیجات و مرکبات تازه استفاده کند. در این خصوص لازم است با مشاوره تغذیه مشورت صورت گیرد.
باید توجه داشت که مصرف برخی داروها باعث ایجاد نواقصی در شکل گیری و تکامل بافت های دهان و دندان جنین می شود . مثال بارز آن اثر داروهای ضد آکنه در ایجاد شکاف لب و کام و همینطور مصرف آنتی بیوتیک های خاص در ایجاد نقائص مربوط به مینای دندان می باشد. در این زمینه لازم است از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کرده و در صورت نیاز به مصرف دارو حتما با متخصص مربوطه مشاوره شود.
اورژانس ها در حاملگی
مقدمه
اورژانس های دندانپزشکی در دوران حاملگی به مواردی اطلاق می شود که در آن درد ، ناراحتی ، عفونت و بیماری پیش رونده وجود دارد که عدم مداخله درمانی در آن باعث آسیب جسمی به مادر ، جنین یا هر دو می شود ، در موارد بروز اورژانس ها معمولا با رعایت جوانب احتیاط ، امکان درمانهای خاص دندانپزشکی در دوره بارداری وجود دارد ، بسته به مدت زمان حاملگی ، شرایط متفاوت خواهد بود.
مجوز درمان
در این دوره ، دندانپزشک برای آگاهی از وضعیت مادر نیازمند نامه مشاوره تخصصی از پزشک متخصص زنان و زایمان می باشد تا هم دندانپزشک از وضعیت موجود مادر آگاه شود و هم اقدامات احتیاطی مورد نیاز به کار گرفته شود. بنابراین در این موارد اخذ مجوز درمانی از متخصص زنان و زایمان ضروری و قدم نخست می باشد.
مراجعه به دندانپزشک
در صورت بروز هر نوع مورد اورژانسی مثل دندان درد ، خونریزی مکرر لثه ، آبسه و عفونت دندانی در هنگام بارداری لازم است در مرحله اول خونسردی خود را حفظ کنید و مطمئن باشید دندانپزشک کمک های لازم را به شما ارائه خواهد داد. البته ممکن است محدودیتهایی در ۳ ماهه اول و ۳ ماهه آخر بارداری وجود داشته باشد که در این خصوص دندانپزشک راهنمایی های لازم را به شما خواهد داد و مورد اورژانسی را برطرف خواهد نمود. لازم به یادآوری است که مادر باردار در صورت بروز موارد اورژانسی و نیاز به درمان فوری نباید نگران باشد. چرا که در صورت عدم درمان ممکن است شرایط پیچیده تر و صدمات زیادتری به مادر و جنین وارد شود.
احتیاط ها :

ا) از مصرف دارو به طور خودسرانه اجتناب نمائید .

۲) در صورت نیاز به تهیه رادیوگرافی ، به مرکز مزبور ، باردار بودن خود را اطلاع دهید .

۳) امکان تهیه رادیوگرافی با پوشاندن جنین و محافظ های سربی امکان پذیر است، از مرکز درمانی مربوطه بخواهید تا از این پوششها استفاده نمایند .

۴) به توصیه های دندانپزشک در صورت نیاز به مراجعات بعدی توجه نمائید .

۵) برای رفع نگرانی با دندانپزشک و متخصص زنان و زایمان سوالات خود را مطرح نمائید .

۶) به توصیه ها و تذکرات افراد فاقد دانش توجه نکنید.

مراقبتهای دندانی بعد از بارداری


null
.
ادامه اقدامات مرتبط با رعایت بهداشت دهان و دندان ، اصلی ترین اقدامی است که باید انجام شود. پس از تولد نوزاد ، با توجه به کسالت و بیماری بعد از زایمان و تاخیرهای ایجاد شده در رعایت بهداشت در طی دوره بارداری لازم است مراقبتهای دهان و دندان بصورت دقیقتر ، حداقل ۳ بار در روز ادامه یابد.

اگر قبل از بارداری و طی این دوران تحت معاینه ی دندانپزشکی قرار نگرفته اید الزامی است در اولین فرصت برای اطلاع از وضعیت دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه نمایید. زیرا همانطور که توضیح داده شد، احتمال بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری افزایش می یابد. بنابراین برای پیشگیری از پیشرفت هر عارضه ای باید در اسرع وقت آن را درمان کنید. توجه داشته باشید که مراقبت های نوزاد نو رسیده شما را از رسیدگی به وضعیت سلامت دهان و دندان خود باز ندارد. اگر هم در دوران بارداری ، اقدامات دندانپزشکی برایتان انجام شده، باید برای بررسی مجدد و یا تکمیل درمان به دندانپزشک مراجعه نمایید.

بهداشت دهان
ادامه اقدامات مرتبط با رعایت بهداشت دهان و دندان ، اصلی ترین اقدامی است که باید انجام شود. پس از تولد نوزاد ، با توجه به کسالت و بیماری بعد از زایمان و تاخیرهای ایجاد شده در رعایت بهداشت در طی دوره بارداری لازم است مراقبتهای دهان و دندان بصورت دقیقتر ، حداقل ۳ بار در روز ادامه یابد.
نیازهای درمانی

اگر قبل از بارداری و طی این دوران تحت معاینه ی دندانپزشکی قرار نگرفته اید الزامی است در اولین فرصت برای اطلاع از وضعیت دندان هایتان به دندانپزشک مراجعه نمایید. زیرا همانطور که توضیح داده شد، احتمال بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری افزایش می یابد. بنابراین برای پیشگیری از پیشرفت هر عارضه ای باید در اسرع وقت آن را درمان کنید. توجه داشته باشید که مراقبت های نوزاد نو رسیده شما را از رسیدگی به وضعیت سلامت دهان و دندان خود باز ندارد. اگر هم در دوران بارداری ، اقدامات دندانپزشکی برایتان انجام شده، باید برای بررسی مجدد و یا تکمیل درمان به دندانپزشک مراجعه نمایید.


null
.
با متولد شدن فرزندتان ، متخصص زنان و زایمان و همچنین متخصص کودکان وی را بررسی و در صورت وجود نیازهای درمانی مرتبط با دهان، فک و صورت آنرا به شما اعلام خواهند کرد.

رویش اولین دندان شیری به طور تقریبی در ۶ ماهگی با رویش دندانهای پیش پائین رخ می دهد. تاخیر در حد ۶ ماه در رویش این دندان ممکن است وجود داشته باشد که جای هیچگونه نگرانی نیست. در بعضی موارد استثنائی ، تعدادی از نوزادان با دندان شیری متولد می شوند که این دندان ها باید توسط دندانپزشک مورد بررسی قرار گیرند.

تب : تغییرات جسمی مرتبط با رویش دندان مثل تب در این دوره واقعیت علمی ندارد. وجود هرگونه تبی ممکن است با سایر بیماریهای کودک مرتبط باشد ، در این صورت لازم است با متخصص اطفال مشورت شود.

تغییرات دهانی : افزایش میزان بزاق دهان و جاری شدن آن از گوشه دهان در هنگام رویش دندانهای شیری به همراه تمایل کودک برای خاراندن ناحیه وجود دارد . در این موارد بهتر است به جای استفاده از مواد مصنوعی از میوه های سفت مثل خیار یا هویج استفاده شود ، در صورت استفاده از مواد داروخانه ای ، حفظ بهداشت و تمیزی آنها همواره باید مد نظر باشد.

لازم است دندان تازه رویش یافته با قطعه ای پارچه نرم و مرطوب تمیز گردد. برای اینکار لازم است پارچه را دور انگشت نشانه پیچیده و بر روی سطح دندان و پشت دندان کشید. سعی کنید این کار را بعد از هر بار شیر خوردن انجام دهید. در دفعات اول ممکن است کودک از خود مقاومت نشان دهد ولی با تکرار ، آنرا به راحتی می پذیرد. برای بررسی طعم پارچه ابتدا طعم آنرا خودتان در دهان بررسی کنید چرا که گاهی طعم بعضی از پارچه ها یا شوینده ها مناسب نمی باشند.

این عقیده که قطره آهن باعث خرابی دندان ها می شود صحیح نمی باشد . قطره آهن درصورت تماس مستقیم با دندانها فقط باعث تغییر رنگ دندان می شود. اگر در صورت صلاحدید متخصص کودکان ، لازم است که از قطره آهن استفاده شود ، برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان می توانید آن را با سرنگی در انتهای دهان کودک تخلیه نموده و پس از مصرف قطره آهن ، با یک لیوان آب باقیمانده آنرا از سطح دندان بشوئید.

یکی از دلایل اصلی تخریب کلی و سریع دندانهای شیری کودک ، شیر خوردن قبل از خواب یا در طی شب می باشد . شیشه شیر حاوی شیر گاو یا شیشه آب قند ، منبع غذایی بسیار خوبی برای باکتری های ایجاد کننده پوسیدگی است. دقت کنید کودک خود را با شیشه شیر نخوابانید. در صورت عادت کردن کودک به شیشه می توانید از آب به جای شیر ، هنگام خواب استفاده نمائید.

بررسی کلی
با متولد شدن فرزندتان ، متخصص زنان و زایمان و همچنین متخصص کودکان وی را بررسی و در صورت وجود نیازهای درمانی مرتبط با دهان، فک و صورت آنرا به شما اعلام خواهند کرد.
زمان رویش دندان شیری

رویش اولین دندان شیری به طور تقریبی در ۶ ماهگی با رویش دندانهای پیش پائین رخ می دهد. تاخیر در حد ۶ ماه در رویش این دندان ممکن است وجود داشته باشد که جای هیچگونه نگرانی نیست. در بعضی موارد استثنائی ، تعدادی از نوزادان با دندان شیری متولد می شوند که این دندان ها باید توسط دندانپزشک مورد بررسی قرار گیرند.

تغییرات جسمی

تب : تغییرات جسمی مرتبط با رویش دندان مثل تب در این دوره واقعیت علمی ندارد. وجود هرگونه تبی ممکن است با سایر بیماریهای کودک مرتبط باشد ، در این صورت لازم است با متخصص اطفال مشورت شود.

تغییرات دهانی : افزایش میزان بزاق دهان و جاری شدن آن از گوشه دهان در هنگام رویش دندانهای شیری به همراه تمایل کودک برای خاراندن ناحیه وجود دارد . در این موارد بهتر است به جای استفاده از مواد مصنوعی از میوه های سفت مثل خیار یا هویج استفاده شود ، در صورت استفاده از مواد داروخانه ای ، حفظ بهداشت و تمیزی آنها همواره باید مد نظر باشد.

حفظ بهداشت

لازم است دندان تازه رویش یافته با قطعه ای پارچه نرم و مرطوب تمیز گردد. برای اینکار لازم است پارچه را دور انگشت نشانه پیچیده و بر روی سطح دندان و پشت دندان کشید. سعی کنید این کار را بعد از هر بار شیر خوردن انجام دهید. در دفعات اول ممکن است کودک از خود مقاومت نشان دهد ولی با تکرار ، آنرا به راحتی می پذیرد. برای بررسی طعم پارچه ابتدا طعم آنرا خودتان در دهان بررسی کنید چرا که گاهی طعم بعضی از پارچه ها یا شوینده ها مناسب نمی باشند.

قطره آهن

این عقیده که قطره آهن باعث خرابی دندان ها می شود صحیح نمی باشد . قطره آهن درصورت تماس مستقیم با دندانها فقط باعث تغییر رنگ دندان می شود. اگر در صورت صلاحدید متخصص کودکان ، لازم است که از قطره آهن استفاده شود ، برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان می توانید آن را با سرنگی در انتهای دهان کودک تخلیه نموده و پس از مصرف قطره آهن ، با یک لیوان آب باقیمانده آنرا از سطح دندان بشوئید.

شیر خوردن شبانه

یکی از دلایل اصلی تخریب کلی و سریع دندانهای شیری کودک ، شیر خوردن قبل از خواب یا در طی شب می باشد . شیشه شیر حاوی شیر گاو یا شیشه آب قند ، منبع غذایی بسیار خوبی برای باکتری های ایجاد کننده پوسیدگی است. دقت کنید کودک خود را با شیشه شیر نخوابانید. در صورت عادت کردن کودک به شیشه می توانید از آب به جای شیر ، هنگام خواب استفاده نمائید.


فهرست